Er worden voortdurend diverse voedingsstrategieën getest om de vleeskwaliteit van vleeskuikens te verbeteren. Betaïne bezit speciale eigenschappen die de vleeskwaliteit verbeteren, omdat het een belangrijke rol speelt bij het reguleren van de osmotische balans, de nutriëntenstofwisseling en de antioxidante capaciteit van vleeskuikens. Maar in welke vorm moet het worden toegediend om alle voordelen ervan te benutten?

In een recent onderzoek gepubliceerd in Poultry Science probeerden onderzoekers bovenstaande vraag te beantwoorden door de groeiprestaties en de vleeskwaliteit van vleeskuikens te vergelijken met de twee vormen vanbetaïne: watervrije betaïne en hydrochloride betaïne.

Betaïne is voornamelijk verkrijgbaar als voeradditief in een chemisch gezuiverde vorm. De meest voorkomende vormen van betaïne van diervoederkwaliteit zijn watervrije betaïne en hydrochloridebetaïne. Met de toenemende consumptie van kippenvlees zijn intensieve landbouwmethoden geïntroduceerd in de vleeskuikenhouderij om de productiviteit te verbeteren. Deze intensieve productie kan echter negatieve effecten hebben op vleeskuikens, zoals een verminderd welzijn en een verminderde vleeskwaliteit.

Effectief antibioticumalternatief bij pluimvee

De bijbehorende tegenstrijdigheid is dat het verbeteren van de levensstandaard betekent dat consumenten vleesproducten van betere smaak en kwaliteit verwachten. Daarom zijn er diverse voedingsstrategieën geprobeerd om de vleeskwaliteit van vleeskuikens te verbeteren, waarbij betaïne vanwege zijn nutritionele en fysiologische functies veel aandacht heeft gekregen.

Watervrij versus hydrochloride

Veelvoorkomende bronnen van betaïne zijn suikerbieten en hun bijproducten, zoals melasse. Betaïne is echter ook verkrijgbaar als voederadditief in de meest populaire vormen van diervoederkwaliteit.betaïnezijnde watervrije betaïne en hydrochloride betaïne.

Over het algemeen speelt betaïne, als methyldonor, een belangrijke rol bij het reguleren van de osmotische balans, het nutriëntenmetabolisme en de antioxidantcapaciteit van vleeskuikens. Door de verschillende moleculaire structuren is watervrij betaïne beter oplosbaar in water dan hydrochloride-betaïne, waardoor de osmotische capaciteit ervan toeneemt. Hydrochloride-betaïne daarentegen veroorzaakt een pH-daling in de maag, wat mogelijk de opname van nutriënten op een andere manier beïnvloedt dan watervrij betaïne.

De diëten

Deze studie onderzocht het effect van twee vormen van betaïne (watervrije betaïne en hydrochloride-betaïne) op de groei, vleeskwaliteit en antioxiderende werking van vleeskuikens. In totaal werden 400 pas uitgekomen mannelijke vleeskuikens willekeurig verdeeld in 5 groepen en kregen ze 5 diëten gedurende een voederproef van 52 dagen.

De twee betaïnebronnen waren equimolair samengesteld. De diëten waren als volgt.
Controle: Vleeskuikens in de controlegroep kregen een basisdieet van maïs-sojabonenmeel
Watervrij betaïnedieet: basisdieet aangevuld met 2 concentratieniveaus van 500 en 1.000 mg/kg watervrij betaïne
Hydrochloride-betaïne dieet: Basisdieet aangevuld met 2 concentratieniveaus van 642,23 en 1284,46 mg/kg hydrochloride-betaïne.

Groeiprestaties en vleesopbrengst

In deze studie verbeterde het dieet aangevuld met een hoge dosis watervrije betaïne de gewichtstoename en voeropname aanzienlijk, verlaagde de FCR en verhoogde de opbrengst van borst- en dijspieren in vergelijking met zowel de controlegroep als de hydrochloride-betaïnegroep. De verbeterde groeiprestaties gingen ook gepaard met een toename van de eiwitafzetting in borstspieren: een hoge dosis watervrije betaïne verhoogde het ruw-eiwitgehalte in borstspieren significant (met 4,7%), terwijl de hoge dosis hydrochloride-betaïne het ruw-eiwitgehalte in borstspieren numeriek verhoogde (met 3,9%).

Er werd gesuggereerd dat dit effect mogelijk te wijten is aan het feit dat betaïne kan deelnemen aan de methioninecyclus en methionine kan besparen door als methyldonor te fungeren, waardoor er meer methionine kan worden gebruikt voor de synthese van spiereiwitten. Dezelfde toeschrijving werd ook gegeven aan de rol van betaïne bij het reguleren van myogene genexpressie en de insuline-achtige groeifactor-1-signaalroute, die een toename van de spiereiwitafzetting bevordert.

Bovendien werd benadrukt dat watervrije betaïne zoet smaakt, terwijl hydrochloride-betaïne bitter smaakt, wat de smakelijkheid en voeropname van vleeskuikens kan beïnvloeden. Bovendien is het proces van vertering en absorptie van voedingsstoffen afhankelijk van een intact darmepitheel, waardoor de osmotische capaciteit van betaïne de verteerbaarheid positief kan beïnvloeden. Watervrije betaïne vertoont een betere osmotische capaciteit dan hydrochloride-betaïne vanwege de hogere oplosbaarheid. Vleeskuikens die met watervrije betaïne worden gevoerd, hebben daarom mogelijk een betere verteerbaarheid dan vleeskuikens die hydrochloride-betaïne krijgen.

Anaërobe glycolyse en antioxidantcapaciteit van spieren na het slachten zijn twee belangrijke indicatoren voor de vleeskwaliteit. Na het bloeden verandert de zuurstoftoevoer en verandert het spiermetabolisme. Dan treedt onvermijdelijk anaërobe glycolyse op, wat leidt tot melkzuuraccumulatie.

In deze studie verlaagde een dieet aangevuld met een hoge dosis watervrije betaïne het lactaatgehalte in de borstspieren aanzienlijk. Melkzuuraccumulatie is de belangrijkste reden voor de daling van de pH-waarde in de spieren na de slacht. De hogere pH-waarde in de borstspieren bij suppletie met een hoge dosis betaïne in deze studie suggereerde dat betaïne de postmortale glycolyse van de spieren zou kunnen beïnvloeden om lactaataccumulatie en eiwitdenaturatie te verminderen, wat op zijn beurt het dripverlies vermindert.

Oxidatie van vlees, met name lipideperoxidatie, is een belangrijke oorzaak van de achteruitgang van de vleeskwaliteit, wat de voedingswaarde vermindert en textuurproblemen veroorzaakt. In deze studie verlaagde een dieet aangevuld met een hoge dosis betaïne het MDA-gehalte in borst- en dijspieren aanzienlijk, wat erop wijst dat betaïne oxidatieve schade kan verminderen.

De mRNA-expressie van antioxidantgenen (Nrf2 en HO-1) was sterker opgereguleerd in de groep die watervrije betaïne kreeg dan in de groep die het hydrochloride-betaïnedieet kreeg, wat overeenkomt met een grotere verbetering van de antioxidantcapaciteit van de spieren.

Aanbevolen dosering

Uit deze studie concludeerden de onderzoekers dat watervrije betaïne betere effecten heeft dan hydrochloride-betaïne bij het verbeteren van de groeiprestaties en de borstspieropbrengst bij vleeskuikens. Suppletie met watervrije betaïne (1000 mg/kg) of equimolaire hydrochloride-betaïne zou ook de vleeskwaliteit van vleeskuikens kunnen verbeteren door het lactaatgehalte te verlagen en zo de uiteindelijke pH-waarde van de spieren te verhogen, de waterverdeling in het vlees te beïnvloeden om dripverlies te verminderen en de antioxidantcapaciteit van de spieren te verbeteren. Rekening houdend met zowel de groeiprestaties als de vleeskwaliteit, werd 1000 mg/kg watervrije betaïne aanbevolen voor vleeskuikens.